Don Altobello, Vincent Corleone’yi bahçede, dallarında kuşların cıvıldadığı ağaçların altında kendisini bekleyen Don Lucchesi’nin yanına götürdü. Kısa bir takdim konuşmasının ardından Vincent, kendisine nasıl yardımcı olabileceğini sordu Don Lucchesi’ye.&nbsp;“Siz, Don Lucchesi, finans ve politika adamısınız. Bunlar benim anladığım şeyler değiller.”Müstehzi bir gülüşün ardından, “Silahları biliyorsunuz, değil mi?” dedi Don Lucchesi ve cevabı beklemeden devam etti.“Finans bir silahtır. Politika ise tetiği ne zaman çekeceğini bilmektir.”Francis Ford Coppola’nın, yazar Mario Puzo’nun aynı adlı eserinden efsane uyarlaması Baba serisinin üçüncüsünü izleyenlerin hatırlayacağı bu replik, filmin gösterildiği 1990 yılından bu yana onlarca kez kendini teyit etmiş olsa gerek.&nbsp;Bilhassa o yıllardan itibaren dünyayı etkisi altına alan neoliberal politikaların oluşturduğu küreselleşmiş ve birbirine eklemlenmiş ekonomik sistem bu repliğin puntosunun her yıl daha da büyümesine ve altının daha kalın çizilmesine sebep oldu. Ve bir noktada artık konvansiyonel silahların bir öneminin kalmadığı anlaşıldı. Zira bu silahlar sistemi besleyen üretici ve tüketicinin yani insanın ölmesine neden oluyordu. Dolayısıyla bir tetik çekilecekse, o tetik çelikten değil, kâğıttan olmalıydı.&nbsp;Tercihen yeşil.Yatırım ve politika, ekonomileri, piyasaları ve bireysel portföyleri etkileyecek şekilde derinlemesine iç içe geçmiş durumda. Hâliyle bu ilişkiyi anlamak, finansal piyasaların dehlizlerinde gezinmek ve bilinçli kararlar almak isteyen yatırımcılar için çok önemli.Gelin bu yazıda bu ilişkiyi anlamayı gerek teorik gerekse pratik durumlar üzerinden deneyelim.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hükümet politikaları piyasayı nasıl şekillendirir?</h2>Hükümet politikaları, politikanın yatırımı etkilemesinin en doğrudan yollarından biridir. Vergi reformları ve kamu harcamaları gibi mali politikalar ekonomik büyümeyi teşvik edebilir veya engelleyebilir, şirket kârlılıklarını ve piyasa performansını etkileyebilir. Örneğin, şirketler için vergi indirimleri genellikle artan kazançlara yol açar ve bu da hisse senedi fiyatlarını yükseltebilir. Benzer şekilde, altyapı harcamaları inşaat, demir çelik, çimento ve yapı kimyasalları gibi sektörleri canlandırabilir.Merkez bankaları tarafından yönetilen para politikası da bu süreçte kritik bir rol oynar. Faiz oranı değişiklikleri borçlanma maliyeti üzerinden tüketici harcamalarını, şirket yatırımlarını ve genel ekonomik faaliyeti etkiler. Siyasi istikrarsızlık yahut siyasi müdahale para politikası kararlarını etkileyebilir ve başka bir karmaşıklık katmanı ekleyebilir.Yine hükümetler tarafından oluşturulan düzenleyici çerçeve çeşitli endüstrileri derinden etkiler. Örneğin, daha sıkı çevre düzenlemeleri enerji şirketleri için maliyetleri artırabilirken, bazı düzenlemelerin kaldırılması yani deregülasyon finans veya telekomünikasyon gibi sektörlerde kârlılığı artırabilir. Dolayısıyla yatırımcıların portföylerindeki potansiyel riskleri ve fırsatları öngörmek için düzenleyici eğilimleri izlemeleri gerekir.Çatışmalar neticesinde ortaya çıkan ticaret savaşları, yaptırımlar veya gümrük tarifeleri gibi uygulamalar da piyasa oynaklığına neden olur. Büyük ekonomiler arasındaki gerginlikler küresel tedarik zincirini bozar ve uluslararası ticarete bağımlı şirketleri etkiler. Döviz dalgalanmaları genellikle bu tür olaylara eşlik ederek çok uluslu şirketlerin ve yabancı yatırımların darbe almasına sebep olur.Seçimler ve liderlikteki değişiklikler de yerel ve uluslararası politikalarda değişimlere yol açabilir. Örneğin, yenilenebilir enerjiye öncelik veren bir hükümet yeşil teknolojilerde fırsatlar yaratabilirken, geleneksel enerji kaynaklarına odaklanan bir başkası petrol ve gaz şirketlerine fayda sağlayabilir.Şimdi gelin, tüm bu teorik bilgileri yeniden ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın ilk dönemi üzerinden somutlaştırmaya çalışalım.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Trump 1.0 dönemi</h2>Ocak 2017'den Ocak 2021'e kadar süren Trump 1.0 dönemi, küresel ekonomi ve finans piyasaları üzerinde derin etkiler bırakan bir dizi politika değişikliği ve jeopolitik olayla damgalandı. Vergi reformlarından ve düzenlemelerin kaldırılmasından ticaret savaşlarına kadar, Trump'ın yönetimi hem yerel hem de uluslararası ekonomilerde manzaraları şekillendirdi.Trump'ın ilk döneminin en önemli politikalarından biri 2017 tarihli Vergi Kesintileri ve İş Yasası'ydı (TCJA). Bu yasa, şirket kârlarını artırmayı ve yatırımı teşvik etmeyi amaçlayarak kurumlar vergisi oranını %35'ten %21'e düşürdü. Bu durum hisse senedi geri alımlarında ve temettü ödemelerinde artışa yol açarken, muhalifler faydaların eşitsiz bir şekilde dağıtıldığını, şirketleri ve zenginleri orta sınıf çalışanlara tercih ettiğini savundu.Düzenlemelerin kaldırılması yani deregülasyon, Trump'ın ekonomik gündeminin bir diğer temel taşıydı. Yönetimi, özellikle enerji, finans ve çevre sektörlerinde olmak üzere birçok sektördeki düzenlemeyi geri çekti. Bu eylemler, uyumluluk maliyetlerini düşürmek ve ekonomik faaliyeti teşvik etmek için tasarlanmıştı ancak aynı zamanda uzun vadeli çevresel ve finansal istikrar konusunda endişelere yol açtı.Trump'ın ticarete yönelik "Önce Amerika" yaklaşımı küresel ekonomik ilişkileri yeniden şekillendirdi. Yönetim, en önemlisi Çin olmak üzere birçok ülkeden ithalata gümrük vergileri koydu ve küresel tedarik zincirlerini bozan bir ticaret savaşını tetikledi. ABD, 360 milyar dolar değerindeki Çin mallarına gümrük vergileri koydu ve bu da Pekin'den misilleme önlemleri alınmasına yol açtı.Ticaret savaşı, özellikle uluslararası ticarete bağımlı olan işletmeler ve yatırımcılar için önemli bir belirsizlik yarattı. Bazı yerel endüstriler koruyucu gümrük vergilerinden faydalanırken, diğerleri daha yüksek girdi maliyetleri ve azalan ihracat fırsatlarıyla karşı karşıya kaldı. Küresel piyasalar oynaklık yaşadı ve yatırımcılar ABD-Çin ticaret müzakerelerindeki her yeni gelişmeye dalga boyu yüksek tepkiler gösterdi.Peki ekonomi haberleri tarafında suların hiç durulmadığı bu dönemin finans piyasalarına yansıması nasıl oldu?Trump yönetiminin politikaları finans piyasaları üzerinde karışık bir etkiye sahipti. TCJA ve düzenlemelerin kaldırılması, S&amp;P 500 ve DJIA gibi büyük endekslerin rekor seviyelere ulaşmasıyla bir boğa piyasasını körükledi. Ancak, piyasalar artan gerginliklere ve belirsizliğe tepki gösterdikçe, ticaret savaşları artan oynaklık dönemlerini beraberinde getirdi.Bu süreçten özellikle gelişmekte olan piyasalar etkilendi çünkü ticaret anlaşmazlıkları ve güçlenen ABD doları yüksek seviyede dış borcu olan ekonomilere baskı uyguladı. Meksika ve Çin gibi ABD'ye ihracata büyük ölçüde bağımlı olan ülkeler ekonomik yavaşlamalarla karşı karşıya kaldı.Trump'ın dış politika kararları da küresel piyasaları etkiledi. Paris İklim Anlaşması ve İran Nükleer Anlaşması gibi uluslararası anlaşmalardan çekilmek jeopolitik belirsizlik yarattı. İran ve Venezuela gibi ülkelere uygulanan yaptırımlar, küresel petrol piyasasını bozdu ve enerjiye bağımlı ekonomileri etkileyen fiyat dalgalanmalarına yol açtı.Yönetimin geleneksel müttefiklerle gergin ilişkileri ve çok taraflı anlaşmalar yerine ikili anlaşmalara olan tercihi de küresel ticaret dinamiklerini değiştirdi. Örneğin, NAFTA'nın USMCA'ya yeniden müzakere edilmesi, otomotiv ve tarım gibi endüstrileri etkileyen Kuzey Amerika için yeni ticaret kuralları getirdi.Trump'ın başkanlığının son yılı, küresel ekonomi üzerinde derin bir etkisi olan COVID-19 pandemisinin hâkim olduğu bir yıldı. Yönetimin ilk tepkisi, algılanan koordinasyon eksikliği ve aciliyet nedeniyle eleştirilerle karşı karşıya kaldı. Pandemi, ekonomik daralmalar, iş kayıpları ve dünya çapında artan devlet borcuyla yaygın ekonomik hasarlara yol açtı.Sonuç olarak Trump'ın başkanlığı küresel ekonomi ve piyasalarda kalıcı izler bıraktı. Çin ile yapılan ticaret savaşı küresel tedarik zincirlerinin zayıflıklarını vurguladı ve çeşitlendirmeye yönelik çabaları hızlandırdı. Vergi kesintileri ve düzenlemelerin kaldırılması kısa vadeli piyasa kazanımlarını körükledi ancak gelir eşitsizliği ve mali sürdürülebilirlik konusunda endişelere yol açtı.Pandemi, krizlere koordineli küresel yanıtların önemini vurguladı ve uluslararası iş birliğindeki boşlukları ortaya çıkardı. Trump'ın döneminde jeopolitik gerginlikler ve ittifaklardaki değişimler ticaret ve yatırım kararlarını etkilemeye devam etti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Trump 2.0 karşısında ne yapmalı?</h2>Şimdi, 20 Ocak 2025 itibariyle resmen başlamış olan Trump 2.0 dönemi içerisindeyiz. Ve haber başlıkları, ilkinden pek farklı değil. Hatta aynı.&nbsp;Peki, ne yapmalı?Yatırım ve politika arasındaki etkileşimi yönetmek için yatırımcıların yapabileceği şeyler sınırlı fakat etkili. Geçmiş veri bunu teyit ediyor.&nbsp;Bunlardan ilki ve bana göre en önemlisi, sakin kalmak. Politikanın pragmatizm üzerine kurulu bir mekanizma olduğunun ve yirmi dört saatin siyasette çok uzun olduğunun farkında olarak, politik gündemler karşısında sakin kalmak ve geçici gündemleri&nbsp;trade etmekten kaçınmak ilk ve en önemli husus.Bir diğer önlem ise çeşitlendirme. Varlık grupları ve risk seviyeleri bakımından iyi çeşitlendirilmiş bir portföy, siyasi belirsizlikle ilişkili riskleri azaltmaya yardımcı olabilir.Ve son fakat mental olarak en zor olanı ise, uzun vadeli bakış açısı. Politik gelişmeler kısa vadeli oynaklığa neden olabilirken, uzun vadeli yapısal trendler genellikle daha güvenilir yatırım fırsatları sunar.&nbsp;Zira sahibini hatırlayamadığım şu cümlede dendiği gibi:&nbsp;“Düzenlemeler, vergiler ve politikalar değişir ancak gerçek değer yaratan şirketler uzun vadede her zaman kazanır.”

EXANTE

Bir noktada artık konvansiyonel silahların bir öneminin kalmadığı anlaşıldı. Zira bu silahlar sistemi besleyen üretici ve tüketicinin yani insanın ölmesine neden oluyordu. Dolayısıyla bir tetik çekilecekse, o tetik çelikten değil, kâğıttan olmalıydı. Tercihen yeşil.

Don Lucchesi ile ilgili hikayeler